این نهاد مقدس در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی در وهله اول جهت پشتیبانی و تامین نیروی های لازم جهت شرکت در جنگ بوجود آمد و پس از به پایان رسیدن جنگ تحمیلی نیز با پیگیری اهداف جدید به حیات خود ادامه داد. نکته قابل توجه این است که یکی از ماموریت های بسیج از همان ابتدای کار مقابله با دشمن خارجی انقلاب اسلامی و راس آن ایالات متحده بود؛ حضرت امام در نخستین روزهای تشکیل بسیج مستضعفین در تبیین این وظیفه فرمودند:
« شما غافلید که الان با امریکا که مجهز به همه جهاز های درجه اول دنیاست یعنی یک قوه ای است که در دنیا مقابل ندارد روبرو هستید، اما ما مجهزیم به یک قدرت بالاتر از او و آن توجه به خدا و به اسلام است ولی نباید فراموش کنیم ما مواجهیم با یک چنین قدرت بزرگ که علاوه بر قدرت تسلیحاتی، قدرت های بزرگ شیطانی هم دارد »بنابر این یکی از فلسفه های وجودی بسیج مقابله با دشمنان خارجی اسلام معرفی شده است.
2 - تعلق بسیج به جهان اسلام
نکته دیگری که نباید از آن غافل شد این است که محدوده جغرافیایی فعالیت بسیج تنها در حوزه مرزهای جمهوری اسلامی تعریف نشده است بلکه کل جهان اسلام – و با نگاهی دقیق تر تمام جهان- قلمرو پیشروی و پیگیری مطالبات اسلامی برای تشکیلات بسیج به شمار می آید و محدود نمودن آن در مرزهای جمهوری اسلامی خیانتی بزرگ به اسلام و انقلاب اسلامی است. مقام معظم رهبری در تعریف حوزه جفرافیایی فعالیت بسیج فرمودند:
« بسیج برای نهضت های آزادی بخش در جهان مثل فلسطین و لبنان نقش الگو دارد. برای بیداری جوانان دانشجو در سرتاسر دنیای اسلام ،این الگو گیری از بسیج است . آن کسی که برایش آینده این کشور و این ملت و آینده دنیای اسلام یک هدف بزرگ محسوب می شود، آن کسی که از رنج های ملت فلسطین دلش خون است ... آن کسی که مایل است بیش از یک میلیارد مسلمان دنیا قدرت عجیبی را تشکیل بدهند که بشریت را به سمت کمال هدایت کنند و خودشان در قله کمال قرار بگیرند، آن کسی که این احساسات و این درکها را دارد و حاضر است در این راه قدمی بردارد او بسیجی است»
این در حالی است که حضرت امام (ره) نیز بسیج تشکیل شده در ایران را الگویی واحد و همه گیر برای مسلمانان و مستضعفین عالم معرفی کرده و فرموده اند:« ارتش میلیونى و بسیج عمومى که با سازماندهى خود ملت مجهز مى شوند، آماده فداکارى در راه اسلام و کشور است. من امیدوارم که این بسیج عمومى اسلامى، الگو براى تمام مستضعفین جهان و ملتهاى مسلمان عالم باشد، و قرن پانزدهم قرن شکستن بتهاى بزرگ و جایگزینى اسلام و توحید به جاى شرک و زندقه و عدل و داد به جاى ستمگرى و بیدادگرى و قرن انسانهاى متعهد به جاى آدمخواران بى فرهنگ باشد»
علاوه بر این ایشان با درایت خاص خود تنها راه رهایی اسلام و کشورها از گزند استعمارگران و دشمنان را ترویج تفکر بسیجی دانسته اند.« من مجدداً به همه ملت بزرگوار ایران و مسئولین عرض مىکنم چه در جنگ و چه در صلح بزرگترین ساده اندیشى این است که تصور کنیم جهانخواران خصوصاً امریکا و شوروى از ما و اسلام عزیز دست برداشته اند؛ لحظهاى نباید از کید دشمنان غافل بمانیم. در نهاد و سرشت امریکا و شوروى کینه و دشمنى با اسلام ناب محمدى- صلى اللَّه علیه و آله و سلم- موج مىزند... خلاصه کلام، اگر بر کشورى نواى دلنشین تفکر بسیجى طنین انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید و الّا هر لحظه باید منتظر حادثه ماند».
3 - تشکیل حکومت جهانی اسلام؛ بزرگترین وظیفه بسیج
علاوه بر مطالب یاد شده که شاید در نگاه اول تنها به کلی گویی و ارائه تعاریف اصلی از سوی بنیانگذار این نهاد را می رساند، حضرت امام بر اساس دیدگاه خود مبنی بر جهان شمول بودن حکومت اسلام و اهداف عالیه آن، صریحا به یکی از مهمترین وظایف بسیج اشاره نمودند؛ ایشان در آخرین پیام خود در هفته بسیج(پیام تشکیل بسیج دانشجویی و طلاب) در این باره فرمودند:
« حوزه علمیه و دانشگاه باید چهارچوبهاى اصیل اسلام ناب محمدى را در اختیار تمامى اعضاى بسیج قرار دهند. باید بسیجیان جهان اسلام در فکر ایجاد حکومت بزرگ اسلامى باشند و این شدنى است، چرا که بسیج تنها منحصر به ایران اسلامى نیست، باید هسته هاى مقاومت را در تمامى جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ایستاد.»
با توجه به مطالبی که از نظر گذشت بسیج مستضعفین با تکیه بر فلسفه وجودی خود از یک سو و از سوی دیگر با توجه به حوزه جغرافیای فعالیت و وظایف خاص، باید بیشترین سهم را در بیداری اسلامی به خود اختصاص دهد.
تشکیلات بسیج با در اختیار داشتن بزرگترین شبکه اجتماعی در همه اقشار و صنوف کشور(مساجد، محلات، دانشگاه ها، حوزه های علمیه و ادارات) و با تکیه بر قدرت معنوی خود بدون شک از قدرت نرمی برخوردار است که با مدیرت و خلاقیت لازم می تواند پدیدآورنده بزرگترین تحولات نه تنها در بیداری اسلامی بلکه در پیچ تاریخی فعلی برای همه جهانیان باشد؛ تجربه ای که در سال های جنگ تحمیلی با اعتماد به نیروی جوان و خلاق بسیج، دنیا را شگفت زده نمود که باکری ها، همت ها، باقری ها و متوسلیان ها نمونه هایی از آن بودند.
